07 maandag 29 november 2017

Het is donker en doodstil op de cicaden na. Het zoemt gestaag om me heen op de compound. De avond is voor mij alleen. Rust. De poezen hebben hun verse bonkavis met brood gehad. Malang een broodje met de laatste jam en een beker melk. Ik heb geprobeerd een stukje brood met een puntje smeerkaas naarbinnen te werken, maar ik ben te moe. Normaal lezen we nog een boekje, maar zelfs Malang begrijpt dat het er vandaag niet in zit.
"Tin, you dont need to read a book hoor!" Lief van hem. Snel nog wat zeep en plonzen water over zijn hete lijfje en dan heerlijk schoon naar bed. Hij nestelt zich met zijn nieuwe 'baby'. Een knuffeltje zo klein dat hij het tegen zijn wang kan houden. Samen zingen we het slaapliedje en direct is hij vertrokken.
Rust na weer eens een lange dag. Vanochtend de moed maar weer eens bij mekaar geraapt om met Liberty en Sally naar de dierenarts te gaan. Een poging vorige week mislukte jammerlijk. Na vier uur proberen hem te vangen gaf ik het op. Vandaag was er nog steeds geen touw om hem mee te vangen. Wel zag ik Lamin staan met zijn sterke handen. Geheel volgens Gambiaanse regels gaf ik hem de opdracht Liberty op te tillen en in de jeep te zetten. Tot mijn verbazing was hij niet bang voor de hond en deed zoals hem gevraagd werd. Ik pakte de loodzware Sally op en kwakte de achterdeur dicht. Zo. Die zit. En nu? Plannen om naar de container te rijden om mijn vier banden op te halen zou ik kunnen combineren. Past dat allemaal wel? Natuurlijk. Kwestie van persen.
"Please Lamin come with me because of Liberty"
Lamin keek wat moeilijk omdat hij om drie uur thuis moest zijn om naar zijn werk te gaan. Mijn horloge gaf twaalf uur aan. Wat krap om te combineren met de banden maar het proberen waard. Liever een keer honderd dertig kilometer in de bloedhitte rijden dan twee keer.

De dierenarts was snel gepiept. Onder de parasieten kregen ze daarvoor injectie en een pil die ik vrijdag moet geven. Rabies injectie voor Liberty en kom maar op met je 2000 dalasis. Aan Lamin leg ik uit dat beesten nu eenmaal geen job kunnen zoeken en dat ze afhankelijk van mensen zijn. Hij knikt, maar kijkt moeilijk.
"What is your salary in a month?" vraag ik hem.
"Two thousand five hundred".
Ik snap wel dat ze niet begrijpen dat ik zoveel geld aan twee honden uitgeef.

We racen naar de container en laden de banden in. inmiddels sterf ik van honger en dorst en stop bij een tankstation.
"One cold water and a chakry (soort yoghurt met couscous) for me. You choose your own drink" en ik geef hem honderd dalasis. Hij komt terug met de spullen en ik val direct aan op de chakry. Onderwijl start ik de jeep want geen tijd te verliezen. Om de straat over te steken geef ik het bekertje even aan Lamin. Als ik de boel onder controle heb denk ik het bekertje verder te legen. Mis! Lamin heeft het doodleuk opgegeten. Ik ben stom verbaasd.
"You only had to hold it for me!" roep ik oprecht geschokt. Er zit niets anders op dan mijn maag met koud water te vullen.

Op de seconde af arriveren we om drie uur op zijn compound. Hij rent de jeep uit om zijn uniform aan te trekken. Ik heb buikpijn van het keihard sjezen in de hitte. Thuis gooi ik een emmer water over mijn lijf en ga plat op het bed in de kamer. Deuren en ramen dicht om de hitte buiten te houden. Om half zes schrik ik wakker. Veel te laat om alle planten nog water te kunnen geven. Ik sjouw twee emmers tegelijk rond en hou het halverwege de bananagarden - een twintigtal emmers verder - voor gezien. Morgenochtend zijn jullie de eerste, mompel ik en sjok terug naar de Roundhut.

Bounty,die kleding voor me verkoopt komt het verdiende geld afleveren. En neemt weer een zoveelste doos mee op zijn fiets.
Het is afgelopen met alleen maar uitdelen en voor Sinterklaas spelen. Ze krijgen evengoed nog genoeg van me. De piepkleine opbrengst is toch goed voor de honden. En de Gambianen zijn dolblij met nette kleding uit Europa. Voor Bounty is het een baantje. Hij heeft met zijn 37 jaar toch vijf kids te voeden.

Het to-do lijstje wordt langzaam korter. Maar er blijft nog genoeg over. De smokeless kitchen bijvoorbeeld  die ik me als doel gesteld heb. Daarover later meer. Nu moet ik echt gaan liggen.

06 zondag 19 november 2017

"Kokkelekoooo!" kraait de haan in het Mandinka. Rustdag voor de kids die geen school hebben. Niet voor de moeders die de compound moeten vegen, de was doen en het middageten moeten voorbereiden. Ook niet voor mij. Mijn slaapkamer wil ik nu eindelijk eens schoon hebben. Maar het staat zo vol met kisten dat ik eerst maar eens begin met uit sorteren wat weg mag. Op bed liggen stapeltjes kinderkleren waar Malang uitgegroeid is. In een doos te kleine schoenen van hem. Aan wie ga ik dat geven? Dan zie ik Mai de compound op schuifelen. Baby op de rug. Na wat heen en weer gepraat over hoe het met de familie is besluit ik te vragen of zij het wil hebben.
"Yes please!" is natuurlijk haar antwoord. Alles is welkom wat uit Europa komt want kwaliteit.
"I can do washing for you!?"
Gelukkiger kan ze me niet maken. Ik gris de  vuile lakens van bed en prop er nog wat handdoeken bij. Omo erbij en haar beloven dat ik ervoor betaal. Niets liever "but I can do it for you.." Met de bundel op haar hoofd loopt ze weg. "Tonight is ready!"
Als ik nu toch eens een wasvrouw heb gevonden die het blijft doen, het zou me een zorg minder zijn.

Een ander gelukje vanmorgen: Malang houdt een lange plant voor mijn neus, gezien de wortels juist uit de grond getrokkenl.Gejat ergens?
"No no, we found it there" en hij wijst naar onze compost'hoop'  die maar niet groeien wil omdat Omars kippen zich eraan tegoed doen. Achter hem staan zijn vriendjes hevig te knikken. Ik bekijk de plant beter en zie dat het een peperplant is. Verrast roep ik "pepper!" en begrijp nu wat ze willen. Ik wijs ze de plek onder de sinaasappelboom aan.
"Put it there. I give you water and fontengo" Een hak schop om de keiharde grond om te scheppen.
Malang is gek op tuinieren. Maar we gaan het beperken omdat ik al genoeg water moet sjouwen naar de bloemen rond het huis en de  bananagarden.
Onder de sinaasappelboom, in de schaduw, proberen de kruidenplanten die ik meegenomen heb te overleven. De basilicum lijkt dolblij. Evenals de Rozemarijn en de chocolade munt. Maar de thijm en de peterselie lijken de cultuurshock niet overleefd te hebben.
Nieuw is de heerlijke munt die ik van Myrthe kreeg. Die tuiniert hier ook als een gek maar zij kan dan ook  de tuinslang er op los laten.
Zestig emmers omhoog trekken is niet niks als je maar anderhalve hand hebt. Toch verbaast het me hoe ik ermee uit de voeten kan nadat ze twee maanden geleden ernstig uit de kom waren geraakt. De therapeut waarschuwde me dat het niet vanzelf goed zou komen en dat ik moest blijven oefenen. Ach, de pink en ringvinger wijzen eigenwijs in de lucht en ik hoop maar dat het wel vanzelf goed komt.  Dat kan Allah toch wel even voor me regelen? Insjallah!
;-)

05 zaterdag 18 november 2017

De muezzin roept in de verte op tot gebed.  Ik hou het even op gewoon rusten. Het is een hete dag vandaag: 33 graden zegt mijn mobiel. Na vijf jaar in de Roundhut heb ik eindelijk door hoe ik het binnen koel kan houden. Ramen en gordijnen dicht en op de veranda lakens die de zon tegenhouden. Het scheelt enorm.
De afgelopen dagen waren druk. Kleine hand-en spandienstjes voor Tien1 die gisteren weer terug naar Nederland is gegaan. Waarom ze hier was? Om honderdvijftig bananendozen vol met kleding, gereedschap, handdoeken en lakens in de Happy Gunjur Shop te verkopen tegen kleine prijsjes. De dikke opbrengst gaat naar Tarud om de Preschool van lunches te voorzien elke dag. En om leerlingetjes te sponsoren die anders hun tyd op een zandhoop doorbrengen.
Pet af voor Stichting Happy Gunjur die dit al bijna 15 jaar doet.

Ondertussen broed ik mijn plan uit: the smokeless kitchen. Aan welke man  ik het ook vertel - het gaat om de vrouwen maar begint nu eenmaal bij de mannen -  allemaal zijn ze enthousiast. Alsof ze al jaren wachtten tot iemand eens op het idee kwam om de huidige manier van koken te verbeteren. Ik vind het idioot dat ze er zelf nooit op gekomen zijn, maar het zij zo. Pap heb ik wat video's laten zien en informatie gegeven. En daarbij de vraag: hoe zal ik het wereldkundig maken en aanpakken.
"The local radio!" was zijn enthousiaste reactie. Elke zondagavond doet hij daar een programma. Daarin kan hij de noodzaak uitleggen van het nieuwe kooksysteem: grofweg een 'fornuis' van steen met een schoorsteen. De vrouwen krijgen bij het koken boven open vuur  per dag rook binnen ter grootte van 2 pakjes sigaretten. Naast het open vuur kruipen vaak de kleintjes rond: brandwonden!! En last but not least het verbruik van firewood dat met 75% verminderd kan worden.
Win win win dus. Maar dat moet iemand ze wel vertellen en dat ben ik niet met mijn witte huid en kokend op schoon gas.
Dinsdag aanstaande gaan we beginnen met stenen (blocks) maken voor het proefmodel. Ik zal de cement leveren voor een keer.
Een hele Challenge, al heb ik me ter dege voorbereid op deze missie.

04 dinsdag 14 november 2017

Zoeff! Zoeoefff! Een vleermuis scheert door mijn slaapkamer. Doodeng zoals hij rakelings met 10 kilometer per uur in een kamer van vier bij vier langs mijn hoofd scheurt. Ik gil. Held. Prompt komt Mama haar bed weer uit. Gelukkig. Klaar om met een handdoek propeller bewegingen door de lucht te maken is hij nergens meer te vinden. Meestal helpt schijnen met de felle Wakawaka wel. Deze keer niet. We inspecteren alle rieten matten die als plafond dienen. Niets. Toch maar even in Malangs kamer kijken want daar is het donker. Ook niet. Maar wel een flink gat aan de rand van de rieten matten. Met gevaar voor eigen leven strompel ik de snel aangereikte trapleer op. Handiger als Mama het zou doen, maar zij is niet lang genoeg. Ik prop het gat dicht met pagina's uit de Cosmopolitan. Vraag me niet wat die hier doet.. geen idee. Terwijl ik de prop in het gat druk komen er resten cement los en donderen naar beneden. Ik ga er van schrik bijna achteraan. Absurd om zo bang te zijn voor een vleermuis. Maar je kan niet overal heldhaftig in zijn denk ik dan maar.
Door al het gedoe is het inmiddels flink laat geworden, half elf. Morgenochtend vroeg weer op. En nu alleen nog bidden dat het beest niet terugkomt. Gadverdamme..

03 zondag 12 november 2017

Wat brengt de zondag me. Rust? Meer dan me lief is. Omar had aangeboden de door mij  meegebrachte nieuwe lampen in de jeep te monteren. Helaas, verkeerd systeem. Iets als drie schroeven waar het vier houders zouden moeten zijn en bovendien geen extra gat voor stadslicht (of zoiets). Was dit Nederland dan ruilden we ze gewoon om. Maar dit is Afrika en van omruilen is uiteraard geen sprake. Dus naar de lasser. Die is helaas net met zijn zuurstoffles en gas vertrokken naar elders om iets te repareren.
En daar is dus opeens die 'rust'. Van de nood een deugd maken dan maar en wat mensen in de buurt begroeten. De eerste, de taylor Ousman, omhelst me zo stevig dat ik er bijna wat van ga denken. Trots laat hij het kunstleer zien waarmee hij een kussen gaat bekleden.
"Mooi hoor" zeg ik en steek mijn duim omhoog.
""Thank you thank you my wife!!"
Jaja, allemaal best. Ik ben zo weer weg, lach ik.
De tweede is de oude heer  Pieta, van Father School. Hem omhels ikzelf omdat ik hem ontzettend mag. Voor zijn pensioen was hij hoofd van de christelijke (katholieke) school. Nu is hij daar nog slechts supervisor. Malang wilde heel graag naar deze school, maar hij was vol. Niet in het laatst omdat de school kwaliteit heeft waar het bij andere scholen vaak om niet meer dan quantiteit gaat.  Ik spreek met Pieta af om naar het hoofd van de school te gaan. Kijken of er nog iets te regelen valt voor Malang. De ochtend dat ik namelijk bij Malang in de klas zat onlangs, ben ik me lam geschrokken. De kinderen moesten de datum van het bord over schrijven en deden daar een halve ochtend over. Het enige dat de juf deed was 'hurry up' roepen. Dat de kids haar kleine lettertjes misschien niet konden lezen kwam niet in haar op. Ook had ze duidelijk geen interesse in de resultaten. Heel jammer. Ik ga mijn energie niet steken in een juf onderwijzen. Ik heb wel wat anders te doen.
Na Pieta ging ik door naar de compound van Pap. Zijn vrouw was aan het koken in de hut. Met de deur dicht nota bene omdat de wind het vuur deed oplaaien. In de hut is het bloedheet en rokerig. Dat ze er niet in stikt. Mijn plan om dit systeem te veranderen gaat nu toch echt een vorm aannemen. Ik heb weliswaar alle foto's maar heb nog nooit zo'n fornuis gemaakt zoals ik van plan was. Ik ga met Pap overleggen. Hij heeft stenen klaarliggen voor een omheining, waarvan hij dan maar een paar moet gebruiken. Ik ga me in ieder geval niet alwetend opstellen, dat scheelt een valkuil. Samen het ding bouwen en hopen dat het werkt. Deze week wil ik eraan beginnen. En hopelijk kan ik na de eerste proef meer mensen uitnodigen en stimuleren om er ook een te bouwen. Minder rook en minder hout moet ze over de streep trekken.

En nu ga ik door het hete zand terug naar de garage. De jeep zou zomaar klaar kunnen zijn. Of nog lang niet. We zullen het zien..

02 vrijdag10 november

De avond is gevallen. Bijna letterlijk. In nog geen half uur. De krekels hebben het overgenomen van de auto's op de Brikama Highway, hier vlakbij.
Ik kwam weliswaar met licht thuis, maar er is steeds zoveel te regelen bij aankomst - ramen van slot en opendoen, horren erin, fietsen naarbinnen, ijs in de koelkast en zo nog wat dingen - dat ik in het donker naar de put liep om water voor de planten te halen.
"Tenaka, this is not good" .
Oumi waarschuwt me voor de 'devils' in en rond de put die in het donker kunnen toeslaan. Variërend van een gedwongen huwelijk tot verkrachting. Ik steek mijn blote witte armen naar voren.
"No no, I am a toubab. They do not want to touch me" zeg ik lachend.
Maar als ik na vier keer emmers omhoog trekken in het donker aanstalten maak voor de vijfde, wordt het Oumi teveel.
"Tenaka, stop now! It is not good!"
Ok ok.. komt goed uit want ik wil die rare borrel drinken. Raar omdat ik een rest ijs in een kopje geflikkerd heb met daarop een scheut Baileys uit de taxfreeshop. Je verzint hier maar wat. Soms een lauw biertje of domweg niks.
Vandaag heb ik Malang zijn eerste zwemles gegeven.
" Bend, wide , close, Boem!"
Liggend in een zwembandje moet hij zijn hielen naar zijn billen brengen , zijn benen vervolgens wijd openen en met een Boem! weer sluiten. Ik heb niet voor niets jaren moslimmeisjes zwemles gegeven. En zo gaan we dat elke vrijdag doen in het zwembadje van Project Lodge. We nemen er een lunch en een drankje en Hop! het water in. Onderwijl kan mijn tablet de krant downloaden en probeer ik nog enigszins bij te blijven.
Nieuwste mode is om te fietsen in plaats van continue de jeep te pakken. Het zand is mul en lastig maar als je flink aan de kant blijft is het wel te doen.
Voor alle activiteiten geldt: de houdbaarheidsdatum is niet gegarandeerd. Ik kan plannen wat ik wil, maar ben niet verbaasd als er in de toekomst weinig van mijn voornemen terecht komt. 'No problem' is het devies hier. Ik pas me aan. En dat scheelt een hoop. ;-)

01 woensdag 8 november 2017

De kop gaat eraf: blogje 01.
Het is tien voor zeven. Na een onrustige nacht vol dromen over ????? Om kwart over zes wakker door de haan. Nu Omar hier woont met zijn gezin - vooralsnog geen problems - lopen hier kippen en kalkoenen rond. Evenals geiten met jonkies. Een gezellige boel dus. Ik begrijp alleen niet waarom deze beestjes de boel niet kaal zouden vreten en de geiten van buiten wel. Wonderlijk... Afwachten maar..

De eerste dagen druk geweest met de aankomst per  fiets van Nic. De Roundhut in chaos achterlatend reden Malang en ik naar Banjul waar hij met de boot aan zou komen. Helaas niet zonder stress. De sleutel van de  garagedeur bleek verwisseld met die van de Roundhut. Reden waarom we na aankomst vrijdagnacht niet naarbinnen konden en Mama middenin de nacht een reservesleutel moest ophalen bij Pap elders in het dorp.
Uiteindelijk ontdekte Omar dus dat de sleutels verwisseld waren en kon hij de jeep starten. Gauw op weg! Stop! Waar zijn de papieren?  Terug naar huis. Zoeken zoeken overal. Niet te vinden . Auto maar weer terugzetten en met een Bushtaxi gaan? Hersens gebruiken nu! Kijk eens onder de autostoel Malang! Yes!!! Racen naar Banjul haven. En wie komt daar doodleuk aan peddelen als we bij de poort van de boot staan.. Nic van der Riet!!!!
Missie geslaagd:-)
Moet Malang wakker maken want hij moet naar school. Wordt vervolgd!

Inmiddels staat de zon alweer aan de andere kant van de Roundhut en is het half zes. De hele dag soppend doorgebracht. Zo vies is alles. En de keukenspullen flink uitgedund. Oumi is er blij mee. Gelukkig kwam sponsordochter Mama gisteravond slapen - gezellig ook!- en dus werd vanochtend door haar het huis - wederom vooral de tegelvloeren- onder handen genomen. Dat ik daarna niets meer kan vinden is een kleinigheid. Vanochtend begonnen met de enorme bossen onkruid van 3 meter lang weg te slepen. En ondertussen de resten van de bonen verwijderd want ik blijf met mijn kreupele poten in die slierten hangen. Vallen is toch al mijn hobby lijkt het wel dus het is extra oppassen geblazen. Een hand die het niet doet is genoeg. Toch doe ik er nog aardig wat mee. Dikke rubber werkhandschoen aan om de grip te verbeteren, en ik kan zowaar een paar emmers omhoog trekken.

Wil de komende dagen hier de boel op peil brengen en kijken of ik nog meer ballast kwijt kan. Het leven zo licht mogelijk maken. Keurig doe ik elke dag mijn steunkous aan en sportschoenen. Erg heet en lastig om aan te trekken. Ga ze echt niet steeds uittrekken als ik naarbinnen ga.  Dan maar een bende in huis. En ik loop veel om het been verder te trainen .
Koken is tot de rijst gelukt. Bij de saus bleek het houtskool gedoofd. Dus dat wordt straks kale rijst eten met een blikje sardines. Hahaha.. we zijn weer thuis!!

2007-2017 Tien jaar een Challenger

Amsterdam Dakar Challenge 2007.
In November  reden we - Rob en ik - verdwaasd in colonne Gambia in. Als 'Team Kuifje' met een Suzuki Samurai jeepje. Twintig dagen van de ene verbazing in de andere vallend. Afrika, het zwarte continent.

Tien jaar later rij ik daar nog steeds in een Samurai rond (nee, niet dezelfde). Ik kan me nog steeds verbazen, ook al ben ik er minimaal twee keer per jaar waarvan 1x een lange tijd. Ik woon er in mijn Roundhut met 'kleinzoon' Malang.
Morgen is het weer zover. Met teveel bagage ben ik blij als ik met m'n rolkoffertje naar de gate mag lopen.  Als ik midden in de nacht aankom staan Djanko en sponsordochter Mama me op te wachten. Insjallah, dat hoop ik, maar je weet het nooit. Gelukkig red ik me altijd en laat me verrassen.
Nu, de laatste avond thuis, met echte whisky en een hazelnoot ijsje, verplaats ik me langzaam naar daar. Ik krijg er zin in.